Palenie marzanny – wiosenna słowiańskia tradycja

Niegdyś pierwszy dzień astronomicznej wiosny kojarzył się z marzanną – słomianą kukłą, którą paliło się nad brzegiem rzeki i jeszcze płonącą wrzucało do wody.

Topienie Marzanny to zwyczaj ludowy związany z końcem zimy i nadejściem wiosny, popularny zwłaszcza w krajach słowiańskich.

Marzanna to postać wywodząca się z mitologii słowiańskiej, uosabiająca zimę i zło. W celu symbolicznego odsunięcia zimy i powitania wiosny, ludzie tworzyli figurkę Marzanny z gałęzi, słomy lub ubrań i ozdób, którą następnie podpalano i topiono w rzece.

Zwyczaj ten ma swoje korzenie w dawnych wierzeniach i kulturze Słowian, która ukształtowała się w Europie Środkowej i Wschodniej. Marzanna była uosobieniem zimy i ciemności, a jej kukły, wykonane z różnych materiałów, były symbolem przemijania.

Topienie Marzanny miało przynieść powrót wiosny i ostateczne odejście zimy. Odprawiane były przy tym inne obrzędy wiosenne, które miały zapewnić dobre plony, zdrowie i szczęście w nadchodzącym roku.

Tradycja, mimo prób wykorzenienia przez kościół katolicki przetrwała wieki. Do dziś zdarza się, że jest praktykowana w przedszkolach i szkołach podstawowych. Dzieci nie mają wtedy lekcji i wraz z nauczycielami obchodzą pierwszy dzień wiosny.

W XIX wieku zwyczaj topienia Marzanny zaczął być traktowany jako polski zwyczaj ludowy, a w XX wieku stał się znaczącym symbolem kulturowym narodu polskiego.

W okresie międzywojennym, topienie Marzanny zaczęło być organizowane w większej skali, a na koniec zimy zaczęto organizować publiczne parady, w których uczestniczyły całe rodziny i lokalne społeczności.

W czasach PRL-u topienie Marzanny było oficjalnie zakazane, uważano bowiem, że jest to zwyczaj pogański i niezgodny z ideologią socjalistyczną. Mimo to wiele osób wciąż kontynuowało tę tradycję w prywatnych kręgach. Po upadku systemu komunistycznego w Polsce, zwyczaj topienia Marzanny odżył i na jakiś czas znów stał się mocno popularny. Dziś jednak obserwujemy ponowny zanik tego zwyczaju, gdyż jest on wypierany przez różnego rodzaju festyny organizowane z okazji pierwszego dnia wiosny, które pozbawone są już słowiańskiej symboliki.

UWAGA: jeśli chcesz kultywować ten zwyczaj, musisz pamiętać, aby Marzanna była wykonana z ekologicznych materiałów, najlepiej słomy, patyków, liści, kwiatów. W przeciwnym wypadku można otrzymać mandat w wysokości 500 zł za zaśmiecanie środowiska.