Historia Mirska od średniowiecza do PRL
Miasto Mirsk, malowniczo położone wśród pagórków i zieleni, skrywa w swojej historii fascynujące sekrety i wydarzenia, które sprawiły, że stało się ono ważnym punktem na mapie Śląska.
Początki miejscowości sięgają niepóźniej niż XII wieku, czego dowodem jest dokument z 1201 roku, który wspomina o tutejszym wójcie – Bernardzie Rymie, którego herbem była sowa. To właśnie stąd wzięła się pierwotna nazwa miasta – Eulendorf, czyli Sowia Wieś.
Kluczowym momentem dla rozwoju Mirska było dogodne położenie na szlaku komunikacyjnym między Jelenią Górą a Żytawą, co sprawiło, że jego znaczenie stopniowo rosło.
W 1319 roku Mirsk wraz z okolicą stał się częścią Księstwa Jaworskiego i otrzymał prawa miejskie na prawie lwóweckim w 1329 lub 1337 roku. Książę jaworski Henryk nadał Mirskowi także prawo mili na wyszynk piwa oraz zmienił jego nazwę na Friedberg, nadając nowy herb z sokołem trzymającym w dziobie upolowanego ptaka, który przetrwał do dziś.
Miasto przetrwało wiele burzliwych wydarzeń historycznych, w tym najazd Husytów w XV wieku, mimo że nigdy nie posiadało murów obronnych. Po splądrowaniu i spaleniu w 1448 roku, gród został odbudowany.
Od 1521 roku w Mirsku w dniu świętej Marii Magdaleny, przypadającej 22 lipca, odbywał się doroczny jarmark. To wydarzenie cieszyło się dużą popularnością i przyciągało zarówno mieszkańców miasta, jak i osoby spoza Mirska. Jednak te radosne czasy nie trwały zbyt długo. Już cztery lata później, w 1526 roku, Mirsk znalazł się pod panowaniem austriackich Habsburgów.
Kolejnym wyzwaniem była kolejna katastrofa, która dotknęła miasto w 1558 roku. Po pożarze, który strawił Mirsk, nastąpiły trudne lata odbudowy. Jednak już po pewnym czasie miasto stanęło na nogi, stając się ważnym ośrodkiem produkcji płótna lnianego, co zapoczątkowało długotrwałą tradycję w tej dziedzinie. Nawiązuje do niej nazwa klubu sportowego Włókniarz Mirsk. Później nadeszły czasy trzydziestoletniej wojny, która przyczyniła się do zubożenia miasta. Według niektórych wyliczeń, Mirsk został wtedy złupiony aż 31 razy przez żołnierzy obu stron konfliktu, którzy bez problemu przechodzili przez nieufortyfikowane miasto.
W 1742 roku Mirsk wraz z całym Śląskiem przeszedł pod panowanie Prus, co otworzyło nowy rozdział w jego historii. W 1767 roku miasto strawił kolejny pożar. Jednak, mimo tych trudności, mieszkańcy miasta nie zostali sami w swoim wysiłku odbudowy. Po tym tragicznym wydarzeniu, król Fryderyk II Wielki, rodzina Schaffgotschów oraz społeczności Jeleniej Góry, Kowar, Lwówka Śląskiego, Lubomierza, Wlenia i Leśnej przekazali wsparcie dla Mirska. Dzięki tej solidarnej pomocy miasto mogło przystąpić do odbudowy i wznowić produkcję w mirskich zakładach tekstylnych. Produkowane tutaj pończochy były eksportowane aż do Ameryki.
Mirsk to także miejsce, które odwiedził Johann Wolfgang von Goethe, znany pisarz i myśliciel. Gościny udzielili mu wpływowi Friedrichowie, znani szlifierze drogocennych kamieni. Z kolei w czasach wojen napoleońskich wniesiono w okolicznych wsiach wiele tymczasowych kwater francuskich żołnierzy.
Rewolucja przemysłowa w Mirsku rozpoczęła się wraz z uruchomieniem kolei z Wrocławia do Berlina w 1865 roku. Odcinek Jelenia Góra – Lubań został otwarty w 1865 roku. Choć Mirsk pozostawał początkowo z dala od tej linii kolejowej, wkrótce nawiązano konne połączenia z najbliższymi stacjami w Rębiszowie i Gryfowie Śląskim. W 1884 roku przeprowadzono odnogę linii kolejowej łączącą Mirsk z Gryfowem, a w 1904 roku przedłużono ją aż do Jindrichowic pod Smrkem. 31 października 1909 roku otwarto nowo wybudowane odgałęzienie do Świeradowa Zdroju.
Wraz z rozwojem kolei, miasto zaczęło przyciągać inwestorów i przemysłowców, którzy zakładali zakłady przemysłowe. W Skarbkowie, jednym z przysiółków Mirska, powstała przędzalnia mechaniczna, a w 1875 roku otwarto drukarnię wydającą lokalną gazetę “Der Bote aus dem Queisthale” (pol. “Posłaniec z doliny Kwisy”), która w 1926 roku zmieniła tytuł na “Iser-Gebirgs-Zeitung” (pol. “Gazeta Gór Izerskich”) i wydawana była aż do 1945 roku.
Podczas uroczystości obchodów 600-lecia nadania praw miejskich, które miały miejsce w 1937 roku, dokładnie policzono, ile razy Mirsk nawiedziły różnego rodzaju kataklizmy. Prócz 21 wielkich pożarów, było 7 epidemii i 31 powodzi.
W ciągu swojej historii Mirsk nie uniknęł trudnych chwil, niemniej jednak, zawsze potrafił odrodzić się niczym feniks z popiołów i kontynuować swój rozwój. Po II wojnie światowej miasto otrzymało nową nazwę – Spokojna Góra, ale szybko zmieniono ją na Mirsk, od rosyjskiego “mir,” co oznacza pokój. Po przemianach w Polsce w 1989 roku, Mirsk przeszedł zmiany, a jego znaczenie przemysłowe zmalało. Obecnie miasto stawia na rozwijanie turystyki, dzięki bliskości Gór Izerskich, granicy z Czechami, uzdrowiska w Świeradowie Zdroju i wielu innych atrakcji.
M. Huzarewicz
